Jan Blaaser - Bramen Zoeken

fwgerritsen
22 dec 2023
4 minuten om te lezen

Opa kijk ik vond op zolder #13

Jan Blaaser oogt op de voorkant van Bramen Zoeken als een willekeurig lid van het publiek dat naar voren is geroepen om een mop te komen tappen. Ik moest zelf erg denken aan die mop van die twee opaatjes die alle moppen die ze kennen hebben genummerd. Alsof Jan is afgebeeld nét voordat hij iets dichter bij de microfoon leunt en zegt “nummertje 34” en het publiek niet meer bijkomt van het lachen. Of dat hij zou zeggen “mijn naam is Jan en ik kan heel goed Donald Duck nadoen”. Hoe het ook zij, de voorkant schept als verwachting een soort kruising tussen Ab Normaal en Max Tailleur. Maar niets is minder waar. Jan klinkt vrij keurig en confereert op klassieke wijze. Dat wilt zeggen: hij lijkt zijn tekst op te lezen en doet dit op een enigszins melodieuze maar toch ook ratelende wijze, waarbij de grappen iedere paar zinnen klinken en je goed moet opletten om de kleine woordgrapjes niet te missen. Hier zijn wat greepjes:

“De stewardess serveert het eten waarvoor zij zich zelf geneert, de kok pit voorin.”

“Je hoort tegenwoordig niks meer van Vader Abraham, dat zou toch geen smurf geworden zijn in een klein café?”

“Naast mij stond een agent die had een beetje grote pet op, ik zeg u heeft een beetje grote pet op, hij zegt ja dat zei ik ook tegen de commissaris maar hij zei je moet niet zeuren die pet past ons allemaal.”

“Nou ben ik er dit jaar ook nog even tussenuit geweest. Ik was even naar Spanje. Drie dagen Schiphol, geheel bezorgd.”

“Dan krijg je thuis de tickets, dat zijn gewoon kaartjes, maar dat klinkt duurder en dat is het ook.”

“Vroeger was het twee reebruine ogen die keken de jager aan

Nu is het twee swingende dijen die bieden de schlager aan”

Zoals wel vaker bij dit soort platen is een deel van de humor verouderd, ofwel door tijdgebonden verwijzingen, ofwel door veranderde smaak. Voor het publiek in 1981 blijken de verwijzingen treffend, daar er hard gelachen wordt, ook als de grap behoorlijk flauw is. Voor een deel zal dat ook de sfeer in de zaal zijn, want in de wijze waarop Blaaser zijn conferences voordraagt hoort men duidelijk plezier en ervaring. Blaaser had in 1981 een veelzijdige carrière van minstens dertig jaar achter de rug en dat is te horen: dit is hoe een cabaretier klinkt die dit al jaren doet maar nog steeds plezier in zijn vak heeft. Die energie is besmettelijk, zelfs op LP, waardoor ook als de grap flauw, verouderd of niet helemaal duidelijk is, het nog steeds wel prettig is om naar Jans conferences te luisteren.

De liedjes van Jan zijn meestal een soort voortzetting van de conference waarbij Jan langzaam begint te rijmen en de piano zachtjes invalt, waardoor je na vijf zinnen plots doorhebt dat Jan aan een liedje is begonnen. Ondanks de soepele wijze waarop ze gebracht worden zijn de meeste liedjes niet zo denderend, gezien het feit dat ze buiten de context van de conference niet goed te begrijpen zijn. De uitzondering op deze regel vormt het nummer “Huisje Boompje Beestje”, een verzameling portretjes van ‘doodgewone buren in een doodgewone straat’, dat in zijn simpele beschrijvingen een blijvende indruk achterlaat van eveneens simpele aard. Enerzijds is het jammer dat de liedjes en conferences zo aan elkaar vastzitten aangezien conferences veel sneller verouderen en de liedjes, die duidelijk blijk geven van dichterlijk talent, daarmee meegezogen worden de vergetelheid in. Anderzijds heeft het ook iets fraais dat het geheel zo vloeiend in elkaar overloopt. Je krijgt hierdoor het gevoel dat je slechts een kleine schim meekrijgt van de prachtige sfeer die deze avond in het theater moet hebben gehangen. De theatervoorstelling is bij uitstek een kunstvorm van voorbijgaande aard. Een opname is slechts een indruk, niet te vergelijken met daadwerkelijk in de zaal zitten. Het is bijzonder als een LP je het gevoel kan geven dat je luistert naar iets dat legendarischer was toen het gebeurde dan nu je het hoort. Tegelijkertijd maakt dit het begrijpelijk dat Jan Blaaser, ondanks zijn uitgebreide carrière, moeilijk uit de vergetelheid te redden valt.

Aan het slot van de plaat krijgen we een duidelijker beeld van hoe het geweest moest zijn in de zaal deze avond. In een kleine conference over Amsterdam wandelt Jan met prijswaardige elegantie van liedje, naar conference, naar liedje, naar conference en eindigt uiteindelijk bij een verhaal over zijn jeugd waarbij je pas na een zin of tien doorhebt dat hij niet langer grappen aan het maken is. Nee, hij vertelt een verhaal over zijn jeugd. Zelfs op deze veertig jaar oude plaat kun je horen dat iedereen in het publiek die avond met volle aandacht naar Jan luisterde. Alsof ze vergeten zijn dat ze gekomen waren om een avondje te lachen en nu niets liever willen horen dan Jan die vertelt over hoe het was als kleine jongen in Amsterdam. Een deel van de noodzakelijkerwijs tijd- en plaatsgebonden magie van het moment van spelen, voor eeuwig vastgelegd op plaat. Hoe moet het geweest zijn daar bij te zijn?

Oordeel

Omslag:

2 schuine moppen