Miel Cools - Er was een tijd...

Opa kijk ik vond op zolder # 17

Miel is het Franse woord voor ‘honing’, een naam die qua muzikale zoetigheid erg toepasselijk is.

Het is een knappe kunst om precies zo te klinken als je uiterlijk doet vermoeden. Miel Cools slaagt daar met vlag en wimpel in. Op de voorzijde van Er Was Een Tijd staat Miel afgebeeld gehuld in zachte blauwtinten, vrolijk in de camera kijkend met de hem karakteristieke baard-zonder-snor coupe. Een cirkelbaard. Een look die voorbehouden is aan antroposofen, amish en Chriet Titulaer. Een look die zegt “ik draag het liefst wol en mijn dieet bestaat hoofdzakelijk uit knolgewassen waarvan je nog nooit gehoord hebt.” Een look die zegt “ik draag zelfgemaakte sandalen”. Een look die zegt “ik heb een eigen weefgetouw”. Een look die iedere kijker voorbereidt op één instrument: de gitaar. Er Was Een Tijd brengt op dit front geen verrassingen.

Wat brengt het dan wel? Precies wat je verwacht eigenlijk: lieve liedjes. Verhalende tekstjes begeleid door vrolijke gitaarmuziek. Er Was Een Tijd doet denken aan een sprookjesboek. Een zondagmiddag waarop opa Miel bij de plaatselijke bibliotheek de kinderen komt vermaken met verhaaltjes over Lodewijk de beduimelde (“die had een nar die mooi tuimelde”), over Mirabella (die had “mooie handen om te strelen, mooie ogen om te zien, mooie krullen om te spelen, mooie verre vingers tien”) en over Boer Bavo (die “zetelde in de gemeenteraad en gold als een toonbeeld van orde en maat”). Zelfs de naam van de plaat is haast identiek aan de zin waarmee ieder sprookje opent.

@okivoz

Enerzijds maakt dit zachte karakter de plaat warm en vrolijk. Ik werd bij eerste beluistering getroffen in een verlangen waarvan ik niet wist dat ik het had, het verlangen voorgelezen te worden door een goedaardige oude man. Anderzijds kan Er Was Een Tijd niet voorbij gaan aan de beperkingen van het genre van sprookje, in ieder geval die sprookjes die je je kinderen voorleest. Die sprookjes kenmerken zich vooral door hun onschuldige absurditeit. De emotioneel gewichtige kanten van het leven, zoal als verdriet en jaloezie, komen in sprookjes compleet vertekend tot uiting. Prinsessen huilen zoveel dat ze een oceaan maken, jaloerse stiefzussen zijn zó jaloers dat ze veranderen in slangen. De dood is in sprookjes meestal komisch en vaak ook omkeerbaar; de heks wordt op clowneske wijze door Hans en Grietje in de ketel geduwd en de jager bevrijdt Roodkapjes oma moeiteloos uit de buik van de wolf. In sprookjes komt de goeden goed toe en de slechten slecht. In sprookjes komt alles goed.

Op zoek naar antwoord op de vraag of Miel uit de vergetelheid (in ieder geval de Nederlandse vergetelheid) gered moet worden, maakte ik een zelfde proces door als het publiek tijdens Cools’ carrière. Tussen de jaren ’60 en ‘80 toerde de populaire Cools, zo schrijft De Volkskrant, “langs zowat alle parochiezalen en buurtcentra van Vlaanderen en Nederland.” Vanaf de jaren ’80 verdween hij echter steeds meer omdat hij minder met zijn tijd mee ging. Zijn muziek werd beschouwd als “traditionalistisch en zeemzoeterig” (aldus de fanwebsite mielcools.nl). Begin jaren ‘00 keert Cools weer terug op het podium met dezelfde soort liedjes en wordt hij omarmd als goedmoedige peetvader van de Vlaamse kleinkunst. Het vuur is gaan liggen in de harten van de generatie die zich twintig jaar eerder van hem afkeerde. Het publiek dat naar Cools komt kijken hoort in zijn zoetgevooisde teksten niet enkel plezier en nostalgie maar ook authenticiteit en oprechtheid. Cools is Cools gebleven. Een paar jaar voor zijn dood in 2013 gaf hij collega troubadour Will Theus nog een advies mee “Blijf vooral jezelf en doe niet alles ter wille van de roem.”

Mijn gevoel over Er Was Een Tijd verliep volgens eenzelfde patroon. Sprookjes zijn aardig en leuk, maar een plaat vol wordt snel eentonig en weinig diepgravend. Mijn gevoel ging van ‘dit klinkt aardig’ naar ‘wat is dit voor zedelijke geitenwollensokkenplaat?’ Het duurde echter niet lang na beluistering voor ik met lichte weemoedigheid aan de hupsige versjes van Miel terugdacht. Niet alles hoeft serieus en ernstig. En bovendien kan ik altijd gewoon naar het journaal kijken als ik daar behoefte aan heb. Maar meestal wil ik dat helemaal niet. Meestal kijk ik veel liever naar het jeugdjournaal.

Oordeel

Omslag: 4 paar geitenwollen sokken met het gezicht van Chriet Titulaer

Inhoud:

4 sprookjes voor het slapengaan

Oordeel zelf

Rechtenvermelding Afbeelding Sokken © Auckland Museum, CC BY 4.0 (Chriet toegevoegd)